កំសៀវអនុស្សាវរីយ៍ផ្តល់ក្តីសង្ឃឹម

      លោកយាយ ចាន់ធូ បានសម្រេចចិត្តថែរក្សាកំសៀវកញ្ចាស់មួយដែលបន្សល់ទុកតាំងពីរបបខ្មែរក្រហម សម្រាប់កំដរជីវិតរបស់គាត់និងកូនៗ ព្រោះគាត់យល់ឃើញថាកំសៀវនេះគឺជាអំណោយរបស់ប្តីគាត់មុននឹងកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមនាំយកប្តីរបស់គាត់ទៅសម្លាប់ចោល។ នៅពេលដែលទ្រព្យសម្បត្តិ ផ្ទះសម្បែង និងអ្វីៗផ្សេងទៀតដែលលោកយាយ ចានធូ មានកាលពីមុនរបបខ្មែរក្រហម ត្រូវបានបំផ្លាញគ្មានសល់ក្នុងរបបខ្មែរក្រហម កំសៀវមួយនេះគឺជាទ្រព្យសម្បត្តិតែមួយគត់ដែលលោកយាយ ចាន់ធូ មាននិងអាចថែរក្សាបាន។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ កំសៀវនេះមានតម្លៃមិនអាចកាត់ថ្លៃបានថែមទៀត ព្រោះថាកំសៀវនេះមិនត្រឹមតែជាវត្ថុដ៏មានតម្លៃដែលបន្សល់ទុកពីប្តីរបស់គាត់ប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងជាវត្ថុដែលល្អលើសលុបជាងមនុស្សដែលមានវិចារណញ្ញាណត្រឹមត្រូវ ហើយបែរជាទៅបម្រើឲ្យមនោគមន៍វិជ្ជាកុំម្មុយនីស្តមកកាប់សម្លាប់មនុស្សផ្សេងទៀតដែលគ្មានកំហុស កាលពីក្នុងអំឡុងនៃរបបខ្មែរក្រហម។ លោកយាយ ចាន់ធូ បានប្រើប្រាស់កំសៀវនេះគ្រប់វិធីទាំងអស់ ដើម្បីចិញ្ចឹមជីវិតគាត់និងកូនៗ ទាំងការដាំទឹក ដាំបាយ និង ចំអិនម្ហូបជាដើម។ កំសៀវគឺជាជីវិត។ កំសៀវគឺជាក្តីសង្ឃឹមតែមួយគត់។ កំសៀវគឺជាវត្ថុដែលតំណាងឲ្យវិញ្ញាណប្តីរបស់លោកយាយ។ កំសៀវធ្វើឲ្យលោកយាយសប្បាយចិត្ត និងមានទឹកចិត្តចិញ្ចឹមកូនរហូតដល់ធំពេញវ័យ។ កំសៀវធ្វើឲ្យលោកយាយចងចាំនូវអនុស្សាវរីយ៍ជាច្រើននិងមិនអាចបំភ្លេចបាន។ កំសៀវបានធ្វើឲ្យលោកយាយបន្សល់ទុកនូវចម្ងល់ជាច្រើនរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃ។ ឧទាហរណ៍៖ ហេតុអ្វីក៏មានប្រជាជនស្លាប់ច្រើនម្ល៉េះ? ហេតុអ្វីខ្មែរក្រហមសម្លាប់តែអ្នកចេះដឹង មន្ត្រីរាជការ ទាហានដែលបម្រើការពីសង្គមចាស់ ហើយទុកតែជនល្ងង់ខ្លៅ?

      ថ្វីត្បិតតែលោកយាយរងនូវភាពអយុត្តិធម៌ពីសង្គមកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យក៏ពិតមែន ក៏លោកយាយមិនដែលមានចិត្តគំគួននឹងខ្មែរក្រហម ឬចិត្តចង់ទាមទារសំណងអ្វីពីខ្មែរក្រហមដែរ ប៉ុន្តែលោកយាយគ្រាន់តែសង្ឃឹមថា ប្រទេសកម្ពុជានឹងក្លាយជាសង្គមដែលមានសន្តិភាព និងមានការអភិវឌ្ឍន៍ ហើយកូនចៅរបស់គាត់អាចរស់នៅបានសុខសាន្ត។ “រឿងអតីតកាលជារបស់អតីតកាល បើវារំលងហួសហើយឱ្យវាហួសទៅចុះ។ បើរំឭកឡើងវិញមានតែការឈឺចាប់តែប៉ុណ្ណោះ។ អ្វីដែលសំខាន់នោះគឺបច្ចុប្បន្នវាជារឿងចាំបាច់ដែលយើងត្រូវតែនាំគ្នាគិតគូរដោយខានពុំបាន”។

VII.យោលបល់សម្រាប់ស្រាវជ្រាវបន្ដ

      កិច្ចការស្រាវជ្រាវទៅលើកំសៀវអនុស្សាវរីយ៍ ដែលបន្សល់ទុកតាំងពីមុនរបបខ្មែរក្រហម របស់លោកយាយ ចាន់ធូ គឺជាភស្តុតាងច្បាស់លាស់មួយក្នុងចំណោមភស្តុតាងដែលបានបន្សល់ទុកដោយអ្នករស់រានមានជីវិតរាប់លាននាក់ទៀត នៅក្រោយរបបខ្មែរក្រហមដួលរលំទៅ។ ការស្រាវជ្រាវនេះ បានឆ្លុះបញ្ចាំងពីជីវិតប្រជាជនតែមួយជ្រុងរបស់មនុស្សម្នាក់ ដែលមានប្រវត្តិរឿងរ៉ាវ និងបទពិសោធន៍ជូរចត់រស់នៅក្រោមគំនាបគ្រប់បែបយ៉ាងពីខ្មែរក្រហម ក្នុងទឹកដីខេត្តឧត្តរមានជ័យភាគពាយព្យនៃប្រទេសកម្ពុជា។ ពិតណាស់ថា រឿងរ៉ាវបទពិសោធន៍ដែលបានរៀបរាប់ខាងលើ គឺជារឿងរ៉ាវមួយដែលស្រដៀងគ្នាទៅនឹងរឿងរ៉ាវបទពិសោធន៍របស់អ្នករស់រានមានជីវិតដទៃទៀតដែលមិនទានត្រូវបានកត់ត្រាទុក។ ម៉្យាងទៀត រឿងរ៉ាវទាំងនោះនឹងរសាត់ទៅសែនឆ្ងាយពីមនុស្សជំនាន់ក្រោយ ប្រសិនបើយើងមិនអើពើចំពោះការកសាងការចងចាំ ឬការកសាងការសន្ទនាពីមនុស្សជំនាន់មុននិងមនុស្សជំនាន់ក្រោយទេ។

      សំណេរនេះ បានបង្ហាញពីទំនាក់ទំនងប្រចាំថ្ងៃរវាងមនុស្សនិងវត្ថុដែលនៅជុំវិញខ្លួន ហើយដែលក្រោយមកទង្វើរនេះក្លាយជាទម្លាប់ និងអនុស្សាវរីយ៍ដែលមិនអាចកាត់ថ្លៃបាន។ ការចែករំលែកការចងចាំរបស់លោកយាយ ចាន់ធូ ត្រូវបានកត់ត្រា ហើយសាច់រឿងនេះនឹងក្លាយជាសាច់រឿងមួយ ដើម្បីបំពេញបន្ថែមទៅលើសាច់រឿងជាច្រើនទៀតដែលបាននិងកំពុងកត់ត្រាដើម្បីការចងចាំ។

      នៅមានវត្ថុមានតម្លៃជាច្រើនទៀតដែលមិនមែនជាមាស ពេជ្រ ឬវត្ថុដែលមានតម្លៃថ្លៃៗ ដែលនៅមានបន្សល់ទុកជាមួយជនរងគ្រោះនៃរបបខ្មែរក្រហមរាប់លាននាក់ទៀត ដែលអ្នកទាំងនោះយល់ឃើញថាជាវត្ថុដែលមិនអាចអត់បានក្នុងគ្រាដ៏មានអាសន្នដែលបានប្រព្រឹត្តិទៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម។ ដូច្នេះសំណេរមួយនេះ នឹងក្លាយជាប្រធានបទមួយដែលនាំទៅរកការស្រាវជ្រាវបន្ថែមនិងលម្អិត ហើយ ក៏ជាសញ្ញាមួយសម្រាប់អ្នកស្រាវជ្រាវផ្សេងទៀត ឲ្យត្រឹះរឹះពិចារណា ស្រាវជ្រាវពីលក្ខខណ្ធជីវិត និងវត្ថុអនុស្សាវរីយ៍ដែលមានតម្លៃមិនអាចកាត់ថ្លៃបានរបស់ក្រុមមនុស្សដែលមានបទពិសោធន៍ជីវិតជូរចត់ក្នុងរយៈពេលនៃអំពើប្រល័យពូជសាសន៍។

PAPER OF PRAK SAMBO – EDITED RASY- DCCAM